"Het enige dat constant is in het leven is verandering," merkte de Griekse filosoof Heraclitus zo'n 2500 jaar geleden op. Tot op de dag van vandaag blijkt zijn stelling waar te zijn - des te meer als je kijkt naar de huidige ontwikkelingen in de levensmiddelendetailhandel. Nog voor de pandemie toesloeg, waren er al ingrijpende veranderingen in gang gezet. Sommige daarvan hielden verband met een toenemend (zij het langzaam toenemend) volume van de elektronische handel, terwijl andere het gevolg waren van veranderende winkelgewoonten van de consumenten. Het ecosysteem van de toeleveringsketen dat onlangs is samengevoegd en in een stroomversnelling gebracht, is ongetwijfeld steeds meer onder druk komen te staan naarmate de detailhandel zich inspant om aan de verwachtingen van de consument te voldoen.

Weest niet bevreesd! Er is hoop! Maar laten we, voor we daar aan toekomen, eens kijken hoe deze stress in de levensmiddelenketen is ontstaan.

Enkele jaren geleden zag het boodschappenrondje van een doorsnee Amerikaans gezin er als volgt uit: eén keer per week gingen ze met de auto naar een grote supermarkt in de buitenwijken, waar ze voorraden insloegen voor de volgende week. De supermarkt (of beter gezegd hypermarkt) werd op zijn beurt ook wekelijks (of misschien tweewekelijks) met volle pallets met afzonderlijke goederen bevoorraad door een enorm distributiecentrum.

Maar nog niet zo lang geleden ontstond er een nieuwe trend: minder mensen wilden nog de tijdrovende reis naar deze hypermarkten maken. Meer winkels met een kleinere voetafdruk doken op in steden en buurten naarmate kruideniers dichter bij de consument kwamen te staan. Dit was een eerste stap in een ontwikkeling om het winkelend publiek meer gemak te bieden. En zoals Heraclitus zijn theorieën heeft, heb ik de mijne: hoe handiger het wordt voor de consument, hoe lastiger het wordt voor de kruidenier.

Consumenten (vooral jongere consumenten) vinden het heerlijk als er een levensmiddelenwinkel om de hoek is - zo kunnen ze boodschappen doen wanneer ze willen, zelfs zonder auto. Als gevolg daarvan hoeven zij niet meer zoveel van tevoren te plannen. Aankopen worden kleiner, maar frequenter. Dit is trouwens al lang het geval in andere delen van de wereld, vooral in Europa met zijn hogere bevolkingsdichtheid.

Voor kruideniers is wekelijkse bevoorrading niet langer voldoende, zodat de frequentie van leveringen vanuit het distributiecentrum toeneemt. En aangezien een stadswinkel minder ruimte heeft dan een grote hypermarkt in een voorstad, zijn volle pallets met afzonderlijke producten niet langer levensvatbaar - in plaats daarvan zijn kruideniers overgeschakeld op halve pallets en gemengde pallets die veel verschillende SKU's combineren om aan de nieuwe vraag te voldoen.

Bovenop al deze veranderingen zijn ook de verwachtingen van de klant sterk veranderd. Door een gezond leven en een groter bewustzijn van duurzaamheid verschuiven de koopgewoonten meer in de richting van biologische en lokale of regionale leveranciers. Klanten willen meer weten - zij willen zien waar hun aankopen vandaan komen, weten wie ze heeft aangeraakt, ze op elk moment kunnen volgen via track-and-trace. Het is duidelijk dat zichtbaarheid in alle delen van de toeleveringsketen steeds belangrijker zal worden voor zowel consumenten als kruideniers.

Hier wordt duidelijk dat het verband tussen comfort voor de klant en complexiteit van de toeleveringsketen niet alleen een correlatie is, maar ook een oorzakelijk verband. Het is even precies en onwrikbaar als het principe van behoud van energie in de natuurkunde of de axioma's van Newton: als klanten minder plannen, moeten kruideniers meer plannen. Als klanten kortere routes hebben, hebben kruideniers langere routes. En als klanten nu door de boom van de e-handel overal en altijd toegang toe hebben, kan het ecosysteem van de toeleveringsketen een nachtmerrie worden voor kruideniers.

Een van de waarheden die de COVID-19 pandemie aan het licht heeft gebracht, is dat verdubbelen en harder werken met bestaande systemen je misschien door een crisis op korte termijn loodsen, maar dit geen levensvatbaar plan op lange termijn is (en zeker geen winstgevend plan). Door meer mankracht en machines toe te voegen kan de verwerkingscapaciteit worden opgevoerd, maar dit komt de snelheid en doeltreffendheid niet noodzakelijk ten goede.

Een langetermijnoplossing voor al deze uitdagingen moet een oplossing zijn die de in het begin genoemde eeuwigdurende verandering omvat - een open systeem dat zich gemakkelijk aan veranderingen kan aanpassen. En dat is precies het soort oplossing dat software biedt. Met software kan het hoofd worden geboden aan radicale verschuivingen in de vraag van de klant. Zie het als slimmer maar niet harder werken.

In een wereld waarin de verwachtingen van de klant en de distributiekanalen zo radicaal zijn veranderd, kunnen zelfs kleine afwijkingen van het "ideale proces" tot grote uitdagingen leiden. Wat bijvoorbeeld wanneer een klant een bestelling wijzigt? Hier biedt software een eenvoudige en (nog belangrijker) onmiddellijke oplossing omdat updates en aanpassingen van vervangingen onmiddellijk kunnen worden doorgevoerd en in realtime met de klant kunnen worden gecommuniceerd.

Wat als een groot aantal klanten tegelijkertijd bestellingen plaatst? Software kan de werklast in realtime plannen, wat op zijn beurt een evenwicht biedt tussen efficiënt orderverzamelen en het naleven van de leverings- en ophaaltijden van de klant. Bovendien maakt volumetrische plannen van orders het parallel verzamelen van gelijksoortige orders mogelijk om kortere tijdschema's te halen. En hier zien we eindelijk wat "slimmer werken" werkelijk betekent - en hoe investeren in software een strategie van levensbelang voor kruideniers aan het worden is.

De lijst van "wat als"-problemen waarmee kruideniers nu en in de toekomst worden geconfronteerd, is lang en ik ben ervan overtuigd dat software voor elk van die problemen een oplossing zal bieden. Toch is het belangrijk in gedachten te houden dat software weliswaar de oplossing kan bieden, maar geen wondermiddel is. In werkelijkheid zullen kruideniers veel betere resultaten boeken als zij software minder als een toegevoegde waarde zien en meer als de oplossing zelf. De instrumenten om alle uitdagingen aan te gaan zijn er al en het is nu het beste moment om ze te gaan gebruiken. Want als verandering de enige constante is in deze complexe wereld, is software misschien wel de beste manier om die te omarmen.